PTOP Salamandra
O susłach słów kilka
Cechy diagnostyczne:
W faunie Polski suseł moregowany Spermophilus citellus należy do grupy reprezentantów rodzaju Spermophilus.
Masa ciała zwierzęcia nie przekracza 350g, a długość tułowia ok.23cm przy czym samce są większe od samic. Jak u większości ziemnych wiewiórek ogon jest stosunkowo krótki – ok.1/4 długości ciała, ubarwienie sierści jest szarożółte z gęsto ułożonymi i nieregularnymi poprzecznie ułożonymi brązowo-szarymi prążkami. Na grzbiecie brak wyraźnych plam co odróżnia ten gatunek od susła perełkowanego Spermophilus citellus, którego grzbiet pokrywają wyraźne cętki o średnicy ok.5mm. Charakterystyczne są też duże, ciemne oczy umiejscowione wysoko na głowie i małe, prawie niewidoczne spod sierści, zaokrąglone uszka. Gryzonie te posiadają długie, bocznie spłaszczone pazury umożliwiające sprawne kopanie w ziemi.
Susły moręgowane przejawiają aktywność dzienną. Zazwyczaj na powierzchnię wychodzą ok. 4 godzin po wschodzie słońca. Żerują głównie na roślinach zielnych, w tym również uprawianych przez człowieka. Najczęściej zjadają zielone części roślin, nasiona, kwiaty, a także pędy podziemne. Uzupełnienie diety stanowią owady(zwłaszcza chrząszcze prostoskrzydłe, motyle w różnych stadiach rozwojowych, a także sporadycznie jaja i pisklęta ptaków. Zdarzały się również obserwacje żerowania na martwych gadach oraz gryzoniach.
Każdy osobnik ma własną norę, składającą się z systemu podziemnych korytarzy sięgających długością do 2-2,5m. Wyróżniamy 2 rodzaje nor: tymczasowe – płytkie, służące jako schronienie w ciągu dnia oraz trwałe, posiadające komorę gniazdową, w której zwierzęta spędzają noc, hibernują, rodzą i wychowują młode.
Susły moręgowane to wymagające gryzonie, które do życia potrzebują otwartych, koszonych lub zgryzanych przez zwierzęta muraw. Główną przyczyną wymarcia susłów na terenie naszego kraju było drastyczne ograniczenie liczby odpowiednich dla nich siedlisk. Sytuacja taka powstała na skutek stosowania dwóch skrajanie odmiennych sposobów użytkowania gruntów, które znacząco wpłynęły na krajobraz dzisiejszej wsi. Z jednej strony intensyfikacja rolnictwa przejawiająca się zanikaniem pastwisk i ugorów na rzecz intensywnie uprawianych pól, a z drugiej tworzenie nieużytków, na których zaniechano jakichkolwiek działań, pozwalając w ten sposób na postępowanie naturalnej sukcesji i zarastanie przez krzewy i drzewa. W obu przypadkach środowiska susłów zostały zniszczone, a zwierzęta, nie mając z reguły możliwości migracji na inne stanowiska, skazane zostały na wyginięcie. Dodatkowym czynnikiem, który zapewne przypieczętował los susłów w Polsce, były celowe akcje eksterminacji tych gryzoni – szczególnie na stanowiskach, gdzie kolonie tych zwierząt były bardzo liczne.
Szacuje się, że susły moręgowane wyginęły w Polsce na początku lat 70. Ostatnie potwierdzone informacje o obserwacjach tych gryzoni pochodzą z roku 1973. Znana była wówczas jedna duża kolonia w okolicach Kamienia Śląskiego i kilka małych w okolicach Góry św. Anny, Kamienia Śląskiego i Siedlca.
Suseł moręgowany w Polsce jest objęty ścisłą ochroną gatunkową. W Załączniku nr 1 do Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 28 września 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną przy jego nazwie umieszczono symbol (1) – jego ochrona ma pierwszeństwo przed wszelkimi potrzebami gospodarczymi, oraz symbol (2) czyli gatunek ten wymaga ochrony czynnej.
Gatunek ten znajduje się także w Załącznikach nr 2 i 4 tzw. Dyrektywy Siedliskowej Unii Europejskiej, czyli powinien nie tylko podlegać ochronie gatunkowej, ale jego siedliska należy też chronić w ramach Europejskiej Sieci Ekologicznej NATURA 2000.
Projekt „Ochrona susła moręgowanego (Spermophilus citellus) na północnozachodniej granicy jego zasięgu” (LIFE19 NAT/SK/001069) jest dofinansowany przez Komisję Europejską w ramach programu LIFE.
